Modernizm ve Postmodernizm Arasındaki Farklar

Modernizm ve postmodernizm nedir? Modernizm postmodernizm arasındaki farklar nelerdir? İşte, modernizm ve postmodernizm özellikleri ve karşılaştırması:

Genellikle bir arada kullanılan modernizm ve postmodernizm kavramları, aslında birbirine taban tabana zıt görüşleri savunan iki farklı düşünce yapısını ifade etmektedir. 19. ve 20. yüzyıla damgasını vuran akımlar olan modernizm postmodernizm arasındaki farklar hakkında bilgi vermeden önce kısaca ‘modernizm ve postmodernizm nedir‘ sorusunu cevapladık. İyi okumalar… 🙂

Modernizm Nedir?

19. yüzyıl ortalarında ortaya çıkan modernizm kelimesinin kökeni Latince “modernus” kelimesine dayanmaktadır. Kelime anlamı olarak “yeni ve güncel” anlamında kullanılan modern kavramı, hümanizm temelinde oluşan Rönesans aydınlanma döneminin devamı niteliğindedir. Özünde modern yaşam tarzını ve kültürel gelişmeyi ifade etmektedir. Ahlak, hukuk, felsefe, din, tarih gibi kavramları sebep sonuç ilişkisi ekseninde sert bir şekilde eleştirmektedir.

Daha detaya inildiğinde modernizm fikrinin temeli 18. yüzyıla kadar dayanmaktadır. David Hume ve Jean-Jacques Rousseau etkisiyle, felsefe konusundaki çalışmalarına başlayan Immanuel Kant için modernizm akımın ortaya çıkmasına sebep olan fikirlerin babasıdır diyebiliriz.

‘Modernizm nedir’, ‘Modernizm neden ve nasıl ortaya çıkmıştır’, ‘Modernizmin özellikleri nelerdir’ ve ‘Modernizmin temsilcileri kimlerdir’ sorularının cevaplarını öğrenmek için Modernizm Nedir? Modernizm Akımı ve Özellikleri isimli yazımızı okumayı unutmayın!

Postmodernizm Nedir?

“Post” eklendiği kelimeye “- den sonra” anlamı katan bir ön ektir. Bu bağlamda basitçe; Postmodernizm, modernizmden sonra gelen, modernizmden devam eden veya daha kapsamlı olarak modernizmden kaynaklanan sorunların aşılmaya çalışıldığı dönem anlamına gelmektedir. 20. yüzyıl ortalarında, İkinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkmaya başlayan postmodernizm akımı; mimari, resim, felsefe, edebiyat ve daha birçok alanda etkili olarak modernizmi sert bir şekilde eleştirmiştir.

Teknolojik yenilikler ve sanayinin gelişmesi paralelinde modernizm akımı, yozlaşmaya başlamış ve insan odaklı bir felsefe yerine daha çok insanı sömüren bir olguya dönüşmüştür. İşte tam da bu temele dayanan modernizm karşıtlığı, İkinci Dünya Savaşını takip eden Cezayir’in özgürlük süreci ve Paris öğrenci ayaklanmaları ile kendine çok daha sağlam bir zemin oluşturmuştur.

‘Postmodernizm nedir’, ‘Postmodernizm neden ve nasıl ortaya çıkmıştır’, ‘Postmodernizmin özellikleri nelerdir’ ve ‘Postmodernizmin temsilcileri kimlerdir’ sorularının cevaplarını öğrenmek için Postmodernizm Nedir ve Özellikleri Nelerdir isimli yazımızı okumayı unutmayın!

Modernizm Postmodernizm Arasındaki Farklar Nelerdir?

19. ve 20. yüzyıla damgasını vuran modernizm postmodernizm arasındaki farklar şunlardır:

• Ortaya çıktıkları dönemler incelendiğinde, modernizm akımı 19. yüzyıl ortalarında görülmeye başlamıştır. Postmodernizm ise İkinci Dünya Savaşı sonrası filizlenmeye başlamış ve genel olarak 20. yüzyılın ikinci yarısında geniş kitlelere ulaşmayı başarmıştır.

• “İnsan odaklı olma” tezi ile ortaya çıkan modernizm felsefesinde; rasyonalizm, kapitalizm, pozitivizm gibi kavramlar savunulur. Geçen zaman içerisinde tüm bu kavramların insanlara zarar vermeye başladığını düşünen postmodernist düşünce ise bahsi geçen kavramların tam olarak karşısında konumlanmıştır.

• Modernizm akıl ve bilim temelinde daha çok sentez odaklı bir yaklaşım izlemiştir. Postmodernizm ise bütünleştirilemez, ancak iliştirilebilir parçalar ve eklektizm(seçmecilik) odağında bir yaklaşıma sahiptir.

• Rönesans sonrası aydınlanma düşüncesi ile şekillenmeye başlayan modernizm, din kavramına karşı aşırı sorgulayıcıdır. Postmodernizm ise geçmiş ile daha yakın bir ilişki kurmayı tercih etmiş ve din kavramına daha olumlu yaklaşmıştır.

• Modernizm, benimsediği evrensel bütünlük felsefesi paralelinde genel kabulleri savunmaktadır. Postmodernizmde ise genelleme reddedilerek çoğulculuk desteklenmektedir.

• Modernizmin ilk zamanlarında herkesin benimsediği; demokrasi, laiklik, teknoloji ve insan hakları gibi kavramlar öne çıkmış ve akımın en önemli olguları olmayı başarmıştır. Postmodernizm ise tüm bu kavramların zamanla yanlış işletildiğini, yarardan çok zarar getirdiğini ve insanları köleleştirdiği iddia etmektedir.

• Modernizm temel olarak, ulaşılabilen tek bir gerçek ve tek bir anlam üzerine odaklanmaktadır. Postmodernizm ise tek kavramı yerine birden çok gerçek ve birden çok anlam felsefesini izlemektedir.

• Modernistler dönemin şartları ve bakış açıları sebebiyle politikadan uzak bir yaklaşım sergilemişlerdir. Postmodernistler ise içinde bulundukları dönem ve gelişen dünya paralelinde kitlelere yayılan politikaya karşı kayıtsız kalamamıştır. Postmodernistler modernistlere göre politikanın daha çok içinde olmuşlardır.

• Modernizm genel olarak felsefe, resim, müzik, edebiyat, mimari gibi çeşitli alanlarda etkisini hissettirmiştir. Postmodernizm ise çok daha geniş bir yelpazede etkilerini göstermiştir. Örnek vermek gerekirse postmodernizm, mimariden zoolojiye kadar çok farklı disiplinlerle ilgilenmiştir. Benzer şekilde; tarih, hukuk, edebiyat, biyoloji, coğrafya, tüm sanat dalları, tıp, siyaset, felsefe alanlarında da etkisini göstermiştir.

Modernizmin ve postmodernizmin mimarideki karşılığını öğrenmek için Modern Mimari ve Postmodern Mimari hakkındaki yazılarımızı okuyabilirsiniz.

• Modernizmde etik ve ahlak kavramlarının tüm dünya için aynı olması gerektiği düşünülmektedir. Postmodernizm ise genel geçer kavramlara karşıt bir tutum izlemektedir. Her anlamda çoğulculuk tercih edilmiştir.

• Modernizm milli ve evrensel bir kültür anlayışını savunmaktadır. Postmodernizm ise tam tersi bir bakış açısına sahiptir.

• Modernizmin geçmişe bakış açısı daha sığdır. Postmodernizmde ise geçmiş önemlidir ve geçmişin kendi gerçekleri doğrultusunda yaşatılması fikri savunulmaktadır.

Çok büyük filozoflar tarafından temelleri atılan bu iki düşünce yapısı, zaman içerisinde evrilerek hala etkisini sürdüren akımlar olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bir yanda modernizm fikrine ilham veren ünlü Alman filozof Immanuel Kant; diğer tarafta ise postmodernizm fikrinin fitilini ateşleyen düşünürlerden biri olan ünlü Alman filozof Friedrich Nietzsche.

Günümüzde ise Habermas, Anthony Giddens gibi birçok düşünür aslında modernizmin sona ermediğini savunmaktadırlar. Postmodernizmin birçok fikrini kabul eden bu düşünürler, bu yeni gerçeklikleri modernizmin içindeki olgular olarak tanımlamaktadırlar.

Bu yazımızda, ‘Modernizm ve Postmodernizm Nedir’, ‘Modernizm Postmodernizm Arasındaki Farklar Nelerdir‘ sorularının cevapları hakkında genel bir bilgi verdik. 19. ve 20. yüzyılın bu iki önemli akımı hakkında daha detaylı bilgi almak için ‘Postmodernizm Nedir ve Özellikleri Nelerdir‘ ile ‘Modernizm Nedir – Modernizm Akımı ve Özellikleri‘ yazılarımızı da okumanızı tavsiye ederiz.

---