İki kıyıyı birbirine bağlayan yada engelleri aşmaya yarayan bu ünlü köprüler, yenilikçi mühendislikleri ve ilginç köprü tasarımları ile işlevlerinin ötesine geçerek, bulundukları kentlerin birer mimari simgesi haline gelmiştir. Bu yazıda ünlü mimarlar tarafından tasarlanmış olan, her biri birer mühendislik ve tasarım harikası dünyaca ünlü köprüler hakkında bilgi veriyoruz.
Aşağıda yer alan yaya köprüleri, yalnızca bisiklet sürücüleri ve yayalar için güvenli ve keyifli bir geçiş sağlamakla kalmıyor! Aynı zamanda, çevresel bağlamına uyumlu tasarımlarıyla bu köprüler, araç ve su yollarındaki mevcut trafiği engellemeyen zekice çözümlere sahipler. İşte, Portekiz’den Kanada’ya dünyanın dört bir yanından en ünlü köprüler ve ilginç köprü tasarımları…
İçindekiler
BP Yaya Köprüsü
- Yer: Şikago
- Tamamlanma Tarihi: 2004
- Tasarımcı: SOM ve Gehry Partners
Ünlü mimar Frank Gehry’nin dev bir yılana benzeyen köprü tasarımı, Grant Park’ın her iki parçası olan Maggie Daley Park ile bir başka Gehry tasarımı olan Millennium Park’ı birbirine bağlar. SOM ile birlikte inşa edilen köprü, Columbus Drive’ın gürültüsünü azaltan bir ses bariyeri işlevi gören, fırçalanmış paslanmaz çelik paneller ile kaplanmıştır. Bu köprü kıvrımlı formu ve hafif eğimi ile engellilerin kullanımına uygun olarak inşa edilmiştir.
Barış Köprüsü
- Yer: Calgary, Alberta, Kanada
- Tamamlanma Tarihi: 2012
- Tasarımcı: Santiago Calatrava
Bir başka ünlü mimar Santiago Calatrava tarafından tasarlanan Barış Köprüsü, Bow Nehri üzerinden geçerek ve bir yerleşim birimini şehir merkezine bağlamaktadır. Kısmen kapalı sarmal yapı içerisinde her iki yanında yaya yolları bulunan kırmızı beyaz bir bisiklet şeridi yer alır. Kırmızı ve beyaz renkler, Kanada ve Calgary bayraklarını sembolize etmektedir.
Gateshead Milenyum Köprüsü
- Yer: İngiltere
- Tamamlanma Tarihi: 2001
- Tasarımcı: Wilkinson Eyre
Tyne Nehri üzerinde yer alan bu kavisli köprü, mimarlık firması Wilkinson Eyre tarafından tasarlanmıştır. Gateshead Quays ile Newcastle’un kuzey yakasını birbirine bağlayan köprü, göz şeklindeki açılıp kapanabilen hareketli yapısı ile gemilerin altından geçmesine izin verecek şekilde yapılmıştır. Tam bir mühendislik harikası olan, 126 metre uzunluk ve 8 metre genişliğe sahip bu köprünün yapımında 800 ton çelik kullanılmıştır.
Luchtsingel
- Yer: Rotterdam, Hollanda
- Tamamlanma Tarihi: 2015
- Tasarımcı: ZUS
Hollanda’daki Rotterdam’ın kuzey ve merkez bölgelerini birbirine bağlayan Luchtsingel, ihmal edilen bölgelerdeki kalkınmayı ve ekonomik büyümeyi teşvik etmek amacıyla yapılmıştır. 400 metre uzunluğundaki bu yaya köprüsü, Hollanda mimarlık firması ZUS tarafından tasarlanmıştır. Hava kanalı anlamına gelen “Luchtsingel”; bir otoyol, bir demiryolu ve bir bina tarafından koparılmış üç kentsel alanı birbirine bağlamaktadır. Halktan toplanan bağışlarla finanse edilen ahşap yapı, sponsorların isimlerini taşıyan plakalarla kaplıdır.
Merchant Square Yaya Köprüsü
- Yer: Londra
- Tamamlanma Tarihi: 2014
- Tasarımcı: Knight Architects
Londra’daki Grand Union kanalı üzerindeki yelpaze şeklindeki bu köprü, Knight Architects tarafından tasarlanmıştır. 20 metre uzunluğundaki Merchant Meydanı Köprüsü, 5 çelik kirişin hidrolik kriko ile yükseltilmesiyle açılıp kapanabilme özelliğine sahiptir. Kanaldan botların geçebilmesi için zarifçe açılan kirişler, farklı açılarda konumlanarak bir yelpaze görünümü oluşturur. Bu özelliğiyle köprü, yerel halk tarafından “fan köprüsü” olarak da adlandırılmaktadır.
Webb Köprüsü
- Yer: Melbourne, Avustralya
- Tamamlanma Tarihi: 2003
- Tasarımcı: Denton Corker Marshall ve Robert Owen
Melbourne’deki Docklands semtinde yer alan bu ilginç köprü tasarımı için Mimarlık firması Denton Corker Marshall ile sanatçı Robert Owen birlikte çalışmıştır. Webb köprüsü, hizmet dışı bir demiryolu köprüsünü Yarra Nehri’nin güney kıyılarına bağlar. Etkileyici bir çelik kafes ile örtülü köprünün dolambaçlı yapısı, yaya ve bisikletlilerin erişimine uygun rampa eğimini sağlamaktadır.
Musa Köprüsü
- Yer: Halsteren, Hollanda
- Tamamlanma Tarihi: 2011
- Tasarımcı: RO&AD Architecten
Roovere Kalesi’nin restorasyonu sırasında bölgedeki su dolu bir hendeğe yapılan Musa Köprüsü, suya gömülü yapısı ile uzaktan görünmeyecek şekilde tasarlanmıştır. Köprüyü suyun içerisine gömme fikri, hendeğin 17.yy’da kaleyi savunma işlevinden ilham alınarak ortaya çıkmıştır. Köprünün yapımında su yalıtımı yapılmış ahşap malzemeler kullanılmıştır. Böylece, hem tarihsel hem de çevresel bağlamına saygılı olan bir köprü inşa edilmiştir.
Millennium Köprüsü
- Yer: Londra
- Tamamlanma Tarihi: 2000
- Tasarımcı: Foster + Partners, Anthony Caro ve Arup
Dünyadaki en ünlü köprülerden biri olan Londra’daki Millennium Köprüsü, Londra şehrinin Bankside bölümünü şehir merkezi ile birleştiren, Thames nehri üzerinde yer almaktadır. Ünlü mimarlık ofisi Foster + Partners, heykeltıraş Anthony Caro ve mühendislik firması Arup tarafından tasarlanan köprü mimarlık, sanat ve mühendisliğin ortak ürünü olarak ortaya çıkmıştır. İlk olarak 2000 yılında kullanıma açılan ünlü köprü, daha sonra hesaplanmayan bir sallanma nedeniyle geçici olarak kapatılmıştır. Yayaların eş adımlarla yürümesi sonucu ortaya çıkan sallantıyı kontrol etmek için damperler eklenerek köprü tekrar kullanıma açılmıştır.
Ponte Segunda Köprüsü
- Yer: Lizbon, Portekiz
- Tamamlanma Tarihi: 2015
- Tasarımcı: MXT Studio
Maximina Almeida ve Telmo Cruz tarafından tasarlanan bu yaya köprüsü, çelik malzemeden inşa edilmiştir. Canlı turuncu renkteki köprü tasarımı, yayalar ve bisiklet kullanıcıları için erişilebilir bir bağlantı ağı oluşturulacak şekilde yapılmıştır. Köprü üzerindeki geçiş yollarının her biri çevredeki manzarayı hedefleyecek şekilde düzenlenmiştir.
Mont-Saint-Michel Köprüsü
- Yer: Mont-Saint-Michel, Fransa
- Tamamlanma Tarihi: 2014
- Tasarımcı: Dietmar Feichtinger Architectes
“Dietmar Feichtinger Architectes” tarafından tasarlanan bu ünlü köprü, Normandiya kıyılarında bulunan ortaçağ Fransız şehri Mont-Saint-Michel’e ulaşmak için yapılmıştır. 1600 metre uzunluğundaki bu yaya köprüsü, 44 kişinin yaşadığı oldukça turistik bir yer olan Mont-Saint-Michel’i anakaraya bağlamaktadır.
Kelebek Köprüsü
- Yer: Kopenhag
- Tamamlanma Tarihi: 2015
- Tasarımcı: Dietmar Feichtinger Architectes
Kopenhag’da yer alan Kelebek Köprüsü, Christianshavns kanalının kıyılarını birbirine bağlayan üç köprünün birleşiminden oluşmaktadır. Köprü adını, iki kanadının çelik yaylar ile bağımsız olarak yükselerek kelebek şeklini oluşturmasından almıştır.
Cirkelbroen Köprüsü
- Yer: Kopenhag
- Tamamlanma Tarihi: 2015
- Tasarımcı: Olafur Eliasson
Sanatçı Olafur Eliasson, Kopenhag’daki Christianshavns kanalı üzerinde yer alan Cirkelbroen Köprüsü’nün tasarımında, yan yana demir almış bir dizi gemiden ilham almıştır. Yaya ve bisiklet kullanıcılarının geçişi için tasarlanan köprü, direkli beş yuvarlak platformun birleşmesinden oluşmaktadır. 40 metre uzunluğundaki bu ikonik köprü 2015 yılında tamamlanmıştır.
Nelson Caddesi Bisiklet Yolu
- Yer: Auckland, Yeni Zelanda
- Tamamlanma Tarihi: 2015
- Tasarımcı: Monk Mackenzie Architects, LandLAB ve Katz Maihi
“LightpathAKL” olarak da adlandırılan bu bisiklet yolu, altı yüz metrelik otoyol alt yapısı kullanılarak oluşturulmuştur. Kullanılmayan eski bir otoyol parçası dönüştürülerek, Auckland’ın şehir içi bisiklet ağını tamamlamak amacıyla yeniden kullanılmıştır. Eski asfalt karayoluna son derece canlı ve kışkırtıcı bir pembe yüzey kaplaması yapılarak, alan terkedilmiş bir karayolundan bisikletçiler ve yayalar tarafından kullanılan son derece çağdaş bir kentsel alana dönüştürülmüştür. Akşamları da kullanılabilmesi için bisiklet yolunun bir kenarı boyunca 300 adet ayarlanabilir LED ışık kutusu yerleştirilmiştir.
Scale Lane Köprüsü
- Yer: Hull, İngiltere
- Tamamlanma Tarihi: 2013
- Tasarımcı: McDowell + Benedetti
Virgüle benzeyen şekli ile Scale Lane Köprüsü, Hull Nehri boyunca sıra dışı bir geçiş yolu sağlar. Mimarlık firması McDowell + Benedetti tarafından tasarlanan siyah çelik köprü yapısı, nehir trafiğini aksatmayacak şekilde dönen bir mekanizmaya sahiptir. Köprünün yavaş açılıp kapanması, yolcuların köprüyü hareket halindeyken de kullanabilmelerini sağlar.
Melkweg Köprüsü
- Yer: Purmerend, Hollanda
- Tamamlanma Tarihi: 2006
- Tasarımcı: NEXT Architects
Purmerend şehrinde bulunan ve NEXT Architects tarafından tasarlanan Melkweg köprüsü, yayalar ve bisikletliler için iki farklı kullanım seviyesine sahiptir. Yayalar, tepedeki nefes kesen manzaraya bakan 12 metre yüksekliğindeki büyük bir kemer aracılığıyla kanaldan geçerler. Alt geçiş yolu ise ayrılabilir özelliği ile seyahat eden teknelerin geçişine izin verecek şekilde tasarlanmıştır.
Pedro e Inês Yaya Köprüsü
- Yer: Coimbra, Portekiz
- Tamamlanma Tarihi: 2007
- Tasarımcı: Balmond Studio
Şimşeği andıran şekli ile Coimbra’daki Pedro e Inês yaya köprüsü, adeta havada duruyor gibi görünür. Balmond Studio tarafından tasarlanan 900 metre uzunluğundaki köprü, rengarenk camdan korkulukları ile ön plana çıkmaktadır. Köprünün adı ve tasarımı için 14. yüzyılda yaşamış bir çift Portekizli sevgilinin hikayesinden ilham alınmıştır.
Paleisbrug
- Yer: ‘s-Hertogenbosch, Hollanda
- Tamamlanma Tarihi: 2015
- Tasarımcı: Benthem Crouwel Architects
Hertogenbosch’un tarihi şehir merkezi ile Paleiskwartier’in yeni geliştirilen bölgesini birbirine bağlayan Paleisbrug, yükseltilmiş bir park, yaya ve bisiklet köprüsüdür. Bu ekolojik köprü tasarımı, 250 metre genişliğindeki tren hattı üzerinden bir yaya geçişi sağlamaktadır. Peyzaj mimarı Piet Oudolf, köprü üzerinde alçak bitkilerle manzarayı engellemeyen özel bir peyzaj tasarlamıştır. Ayrıca köprü, çevresi için enerji sağlayan büyük bir güneş kolektörü ile donatılmıştır.
La Roche-sur-Yon Yaya Köprüsü
- Yer: La Roche-sur-Yon, Fransa
- Tamamlanma Tarihi: 2010
- Tasarımcı: Bernard Tschumi Mimarlar ve Hugh Dutton & Associés
Yeni mahalleleri tarihi şehir merkezi ile birbirine bağlayan bu eğlenceli köprü, yüksek hızlı tren yollarının üzerinden geçerek şehir için önemli bir kentsel bağlantı sağlamaktadır. Kalın bir boru şeklindeki köprü, göz alan kırmızı renkteki üçgen desenli bir ızgara ile kaplanarak eğlenceli bir geçiş tüneline dönüştürülmüştür. Yaklaşık 220 metre uzunluğundaki geçit, 130 ton çelik kullanılarak inşa edilmiştir.
Umarız, “dünyadaki en ünlü köprüler ve ilginç köprü tasarımları” yazımızı beğenmişsinizdir. Eğer bu listede yer alması gerektiğini düşündüğünüz başka sıra dışı köprü tasarımları varsa, lütfen yorumlarda bizimle de paylaşınız. 🙂
